Kiswahili Questions and Answers - Form 3 Mid Term 1 Exams 2023

• Jibu maswali yote katika karatasi hii.

1. Thibitisha kuwa anayerejelewa katika makala haya alikuwa fukara. Alama 1
2. Otii alikuwa Maarufu sana kabla ya kuwa mgonjwa.  Fafanua. Alama 2
3. Eleza maana ya: “Jamaa zake si watu wa kusubiri mvua kunyesha ndipo waanze kutafuta pahala pa kununua  mwavuli”. Alama 1
4. Chama cha watu wa nyumbani walifanya kinyume na matakwa ya Otii.  Eleza.  Alama 1
5. Taja sifa zozote mbili zinazojitokeza za wahusika wanaopanga mikakati ya mazishi.    Alama 1
6. Andika na ueleze misemo yoyote miwili iliyotumika hatika hadithi hii. Alama 2
7. Eleza maana ya msamiati.
   1. Kilichotalizwa
   2. Muwele Alama 2

SEHEMU YA ‘C’ SARUFI NA MATUMIZI YA LUGHA      ALAMA 40

1. Taja sauti zenye sifa zifuatazo
   1. Kikwamizo ghuna cha menoni
   2. Irabu ya nyuma kati
   3. Kiyeyusho cha midomo                 Alama  3 
2. Kwa kutoa mifano tofautisha kati ya mizizi funge na mizizi huru.      Alama  2
3. Andika kwa ukubwa wingi:
   Mji mkubwa umejengwa nyumba za kifahari.              Alama  2
4. Yakinisha sentensi ifuatayo;
   Usipojikakamua kiume hutafaulu katika mitihani.                   Alama  1
5. Tita ni la kuni ilhali ________________ ni kwa mizigo. Alama 1
6. Weka nomino zifuatazo katika ngeli zake.        Alama  2
   1. Kijakazi
   2. Petroli
7. Kwa kutoa mfano, onyesha matumizi matatu ya kiakifishi:
   Parandesi                              Alama  3
8. Andiika sentensi ifuatayo katika usemi wa taarifa.
   “Leo jioni tutamtembelea shangazi yako jijini”. Mama akamwambia                       Alama  2
9. Changanua sentensi ifuatayo kwa mstari.
   Sisi wawili tutatuzwa tuzo.                           Alama  2
10. Tunga sentensi katika wakati uliopita hali timilifu. Alama  2
11. Ainisha mofimu katika neno:   Alama  3 
    Apikaye     
12. Tunga sentensi ukitumia vivumishi vinavyotoa maana zifuatazo: Alama  2
    1. Kutobagua
    2. Kutobakiza
13. Unda nomino dhahania kutokana na vitenzi
    1. Safari 
    2. Lima Alama 2
14. Tunga sentensi ukitumia kivumishi kisisitizi cha mbali kidogo ukitumia nomino ya ngeli ya I-ZI                Alama  2
15. Tunga sentensi ukitumia kihusishi chochote cha wakati              Alama 2
16. Kamilisha jedwali.                          Alama 2
    

    Kutenda	Kutendesha	Kutendesha
    Cheza
    Lia

17. Banisha vitenzi katika sentensi;           Alama  2
    Babu yangu alikuwa akisafiri jana jioni
18. Weka shadda kwenye maneno yafuatayo ili kubadilisha maana kwenye mabano.      Alama  2
    1. Walakini (dosari)
    2. Barabara (shwari)
19. Unganisha sentensi ifuatayo ili kupata sentensi ambatano   Alama  2
    Walimu hao walipewa uhamisho.
    Walimu wengine hawakupewa
20. Andika katika wingi
    Ndizi hili langu limeoza. Alama1

SEHEMU YA ‘D’ ISUMUJAMII           ALAMA 10

1. Tambua sajili ya makala uliyosoma. Alama2
2. Eleza sifa sita za sajili uliyotaja hapo juu. Alama 6
3. Istilahi zifuatazo za isimujamii zina maana gani?   Alama  2
   1. Lahaja
   2. Uwililugha

SEHEMU YA E:  FASIHI SIMULIZI                  ALAMA 10

1. Eleza maana ya:
   1. Ushairi simulizi Alama1
   2. Taja vipera viwili vya Ushairi simulizi Alama2
2. Mbolezi huwa na umuhimu katika jamii.  Eleza umuhimu wake kwa hoja tatu. Alama 3
3. Fafanua aina zifuatazo za hadithi. Alama  2
   1. Mighani
   2. Hurafa
4. Eleza aina mbili za hadhira. Alama  2

SEHEMU YA F:  USHAIRI           ALAMA 10

1. Taja sifa zozote mbili za binadamu kama zinavyojitokeza katika shairi.           Alama 2
2. Hii ni shairi ya aina gani kwa mujibu wa aina mbili kuu za mashairi.            Alama 1
3. Eleza umbo la ubeti wa tatu                     Alama 4
4. Shairi hili linaweza kuwekwa katika bahari mbalimbali. Zitaje bahari mbili. Alama2
5. Eleza maana ya msamiati ufuatao kama ulifyotumika katika shairi.
   1. Mafatani        Alama 1

MARKING SCHEME

SEHEMU YA A INSHA                              ALAMA 20

• Hii ni insha ya mdokezo. Maneno kiini katika insha hii ni kung’amua kuwa kungali na watu wenye ukarimu na utu.
• Mtahiniwa anaweza kutumia mbinu rejeshi na kutunga kisa ambacho kinaonana na mdokezo.
• Anaweza kurudi nyuma na kuelezea labda shida ambazo zilikuwa zimemulemea.
• Hali zifuatazo zinaweza kujitokeza.
  1. Mhusika anaweza  kuwa na mrudukano wa madeni ambayo ameshindwa kulipwa.  Hatimaye mtu mwenye utu akaja kusaidia.
  2. Anaweza kuwa alikuwa amelemewa na mzigo wa kukidhia familia mahitaji ya kimsingi mfadhili akajitokeza kumuauni.
  3. Anaweza kuwa katika mazingira hatari lakini msamaria mwema akajitokeza na kamsaidia.
• Tanbihi.
  1. Mtahiniwa akitunga kisa ambacho hakionani na mdokezo,atakuwa amepotoka.
  2. Mtahiniwa akikosa kuandika mdokezo atakuwa amepungukiwa kimtindo lakini hajapotoka.

SEHEMU YA B UFAHAMU ALAMA 10

1. Aliishi kwenye kibanda kilichotalizwa udongo na kuzekwa makuti machakavu.    Alama 1
2.  
   1. Alisakatia kadanda timu ya Bandari F.C.
   2. Alichezea timu ya Harambee Stars
   3. Alikuwa anakanyanga ardhi inatetemeka Alama 2
3. Walianza kupanga mikakati ya mazishi ya Otii hata kablaya kifo chake.    Alama 1
4. Wanapanga kumzika otii Kisumu kubwa Sidindi lakini yele alitaka azikwe Kisumu Ndogo Mombasa.     Alama 1
5.  
   1. Wenye ushirika
   2. Wenye mapuuza
   3. Watamaduni                   Alama 1
6. Misemo
   Misemo ni
   1. pata afueni-kupata nafuu
   2. kupiga chafya-kuchemua        Alama 2
7.  
   1. Kilichotalizwa - Kilichopakwa udongo
   2. Muwele - mgonjwa             Alama 2

SEHEMU YA C SARUFI NA MATUMIZI YA LUGHA (ALAMA 40)

1.  
   1. Kikwamizo ghuna cha menoni  ‘dh’
   2. Irabu ya nyuma kati ‘o’
   3. Kiyeyusho cha midomo  ‘w’ Alama 3
2.  
   • Mzizi huru ni ule ambao unaweza kusimama kama neno kwa mfano samehe, Sali.
   • Mizizi funge ni mzizi ambao hauwezi kusimama kama neno. Kwa mfano;   -chez-     -pig-     Alama 2
3. Ukubwa wingi
   • Majiji makuu yamejengwa majumba ya kifahari.  Alama 2
4. Kuyakinisha
   • Ukijikakamua kiume utafaulu katika mtihani.    Alama 1
5. Shehena ya mizigo     Alama 1
6.  
   1. Kijakazi  A-WA
   2. Petroli  I-I Alama   2
7. Parandesi/mabano/vifungo
   1. Kuhifadhi maelezo ya nyongeza
   2. Kutoa maelekezo ya mwandishi
   3. Kuonyesha maneno yenye maana sawa.  Alama 3
8. Usemi wa taarifa
   • Mama alimwambia kuwa siku hiyo jioni wangemtembelea shangazi yake jijini.  Alama 2
9. Mstari
   Sisi wawili tutakatazwa tuzo
   • S → K N (W+V) + KT (T+N) . Alama 2
10. Wakati uliopita hali timilifu mfano
    • Kasisi alikuwa amewahubiria waumini. Alama 2
11. Apikaye 
    • A – nafsi/ngeli
    • PIK ] Mzizi   
    • A- Kauli/Kiishio
    • Ye-Kirejeshi    Alama 3
12.  
    1. kutobagua – o – ote
    2. Kutobakiza  - ote  Alama 2
13.  
    1. Usafiri
    2. Ukulima  Alama 2
14. Sahani au Nyumba iyo hiyo ama zizo hizo  Alama 2
15. Kabla ya, baada ya, mpaka  Alama 2
16. Kamilisha jedwali
    

    Kutenda	Kutendesha	Kutendesha
    Cheza	Chezesha	Chezeshea
    Lia	Liza	Lizia

17.  
    1. Alikuwa  -  Kitenzi  Kisiaidizi Ts
    2. Akisafiri  -  Kitenzi kikuu  Alama 2
18.  
    1. Walakini (dosari)
    2. Barabara (Shwari) Alama 2
19. Walimu hao walipewa uhamisho lakini wengini hawakupewa. Alama 2
20. Ndizi hizi zetu zimeoza. Alama 1

SEHEMU YA D ISIMU JAMII  Alama 10

1. Sajili ya vijana  Alama 2
2. Sifa za sajili ya vijana
   1. Kutumia lugha legevu
   2. Kuchanganya ndimi
   3. Kuna matumizi ya sheng
   4. Matumixi ya sentensi fupi
   5. Kuna matumizi ya misimu
   6. Huwa kuna kukatizana kauli  Alama 6
3.  
   1. Iahaja 
      •  Ni viijilugha ya lugha moja
   2. Uwililugha
      • ni uwezo wa  mtu kuzungumza lugha mbili.  Alama 2

SEHEMU YA E FASIHI SIMULIZI ALAMA 10

1.  
   1. Ushairi simulizi ni tungo za ushairi ambazo huasilishwa mbele ya hadhira kwa kusemwa au kwa kusemwa au kwa njia ya mdomo.
   2. Vipera vya ushairi simulizi Alama 1
      • Nyimbo
      • Maghani Alama 2
2.  
   1. Huwafariji waliofiwa
   2. Huwapa waliofiwa matumaini
   3. Huleta utangamano baina ya waliofiwa na jama za marafiki. 
   4. Huhimiza wetu wasiogope bali wawe na ujasiri
   5. Huimbwa kama njia ya kudumisha utamaduni  Alama 3
3.  
   1. Mighani – Hadithi za mashujaa
   2. Hurafa – Hadithi za wahusika
      Wanyama pekee Alama2
4.  
   • Hadhira hai – hadhira inayoshirikishwa
   • Hadhira tuli – Hadhira isiyoshirikishwa Alama 2

SEHEMU YA F USHAIRI ALAMA 10

1. Sifa za binadamu
   1. Binadamu ni haini
   2. Binadamu ni wafitini
   3. Binadamu ni waongo
   4. Binadamu ni mbaya   Alama 2
2. Shairi la Kiarudhi Alama 1
3.  
   • Umbo la ubeti wa tatu
   • Ubeti una mishororo minne
   • Ubeti una migao miwili – ukwapi na utao
   • vina vya ubeti huu ni
     • Se - ni
     • Se- ni
     • Se – ni
     • Wa – ni
   • Kila kipande kina mizani miine Alama 4
4. Bahari
   1. Tarbia – kila ubeti una mishororo miine
   2. Mathinau – kila mshororo una migao miwili.
   3. Ukara – vina vya kati vinatofatiana katika kila ubeti lakini vya nje vinafanana  Alama 2
5. Watu mafatani – wachochezi  Alama 1